چطور از کودکان در فضای مجازی محافظت کنیم؟ دو دهه گذشته شاهد رشد چشمگیر کاربران اینترنت و شبکه های اجتماعی بوده‌ایم؛ کاربرانی که طیف‌های مختلف سنی از کودکان و نوجوانان گرفته تا افراد مسن را دربرمی‌گیرند. به‌ویژه این روزها که آموزش کودکان ما به استفاده از اینترنت و حضور در فضای مجازی وابستگی بیشتری پیدا کرده است. این نیمه پر لیوان است؛ اما آیا این رشد چشمگیر ضرر و زیانی هم داشته است؟ مسلما پاسخ این سؤال مثبت است؛ به‌ویژه وقتی صحبت از کودکان کم‌سن‌وسال باشد.
چطور با حواس‌پرتی ناشی از شبکه‌های اجتماعی مقابله کنیم؟
چطور از کودکان در فضای مجازی محافظت کنیم؟ استفاده گسترده از اینترنت مزایای متعددی دارد: با استفاده از اینترنت می‌توان با هرکسی در هرکجای این کره خاکی ارتباط برقرار کرد، با چند کلیک ساده یا لمس صفحه‌نمایش می‌توان از علوم و فنون مختلف مطلع شد، کارها و پروژه‌های مختلف را به‌صورت دورکاری انجام داد، معاملات مالی و بانکی را بی‌دغدغه و به‌سادگی هرچه تمام‌تر انجام داد و… . با این حال، فضای اینترنت ضرر و زیان‌هایی نیز دارد که در ادامه، با برخی از آسیب های فضای مجازی برای کودکان آشنا خواهیم شد.
۱. استفاده از نرم‌افزارهای امنیتی و محافظ
نرم‌افزارهای مختلفی وجود دارند که با استفاده از آنها می‌توانید دسترسی کودک به وب‌سایت‌های نامناسب را محدود کنید. با استفاده از برخی نرم‌افزارهای دیگر می‌توانید امکان به‌اشتراک‌گذاری اطلاعات شخصی را از کودک سلب کنید. با برخی از این نرم‌افزارها امکان نظارت بر فعالیت کودکان در فضای مجازی را هم خواهید داشت.
۲. آموزش استفاده بجا و مناسب از فضای مجازی به کودک
آنچه از مورد قبل و وضع محدودیت با استفاده از نرم‌افزارهای مختلف اهمیت نسبتا بیشتری دارد آن است که در درجه اول به کودکتان آموزش دهید که چطور به‌شکل مناسب و بجا از فضای مجازی استفاده کند و با کارهای خطرناک، خود و عزیزانش را به دردسر نیندازد. برای شروع راهکارها و توصیه‌های زیر را مدنظر داشته باشید و عملی کنید:
به‌اشتراک‌گذاری تصاویر شخصی و خانوادگی را ممنوع کنید؛
به کودکتان گوشزد کنید رمزهای عبورش را به‌هیچ‌عنوان نباید در اختیار دیگران بگذارد؛
قوانینی خانوادگی برای استفاده از اینترنت داشته باشید و همه اعضای خانواده را ملزم به رعایت آنها کنید؛
به او بگویید تا خود شما اجازه نداده باشید نباید با کسانی که در فضای مجازی آشنا می‌شود قرار ملاقات بگذارد؛
از کودکتان بخواهید اگر در فضای مجازی صحبت با کسی وحشت‌زده یا آزرده‌خاطرش کرد، حتما به شما اطلاع بدهد؛
به او یاد دهید تحت هیچ شرایطی اطلاعات شخصی اعم از آدرس منزل، شماره تلفن، اسم یا آدرس مدرسه را در اینترنت فاش نکند؛
به کودکتان گوشزد کنید تحت هیچ شرایطی نباید به ایمیل‌ها، پست‌ها، پیام‌ها و متن‌های تهدیدآمیز پاسخ دهد (اگر ارسال چنین پیام‌هایی مکرر و آزاردهنده شد، مسئله را با نیروی انتظامی در میان بگذارید).
۳. سایر راهکارها برای محافظت از کودکان در مقابل آسیب های فضای مجازی
همراه با کودکتان در فضای مجازی وقت بگذرانید و به او رفتار و رویکرد مناسب را آموزش دهید؛
سایت‌های موردعلاقه کودک را نشان (Bookmark) کنید تا دسترسی او به این سایت‌ها ساده‌تر شود؛
اگر کودک به‌خاطر تجربه‌ای ناخوشایند در فضای مجازی نزد شما آمد، او را جدی بگیرید و به حرف‌هایش بها دهید؛
حساب کارت اعتباری و قبض تلفن را زیر نظر داشته باشید تا اگر هزینه‌های نامعقول از کارت کم شد یا قبض به‌طرز غیرمعمولی گران آمد متوجه شوید؛
کامپیوتر را به‌جای آنکه در اتاق‌خواب کودکتان قرار دهید، در یکی از قسمت‌های اشتراکی خانه، مثل اتاق نشیمن بگذارید و ناظر استفاده کودک از آن در فضای مجازی باشید. همچنین از نظارت بر فعالیت کودک با دستگاه‌های هوشمند مثل تبلت و موبایل غافل نشوید.
وظیفه ما به‌عنوان سرپرست (والدین) کودک چیست؟
برای همه ما واضح و آشکار است که فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی و رشد روزافزون کاربران آنها، علاوه بر پیامدهای خوب، با نتایج مضر و خطرناکی نیز همراه بوده است؛ نتایجی که در اکثر مواقع روح و روان کودکان کم‌سن‌وسال را تحت‌تأثیر قرار خواهند داد.
وظیفه شما در مقام والدین و یا سرپرست کودک این است که در درجه اول آسیب های فضای مجازی برای کودکان را بشناسید. با شناخت این آسیب‌ها کار ساده‌تری برای مقابله با پیامدهای ناخوشایندشان خواهید داشت. پس از آن، باید فضایی گرم و ایمن در خانه و خانواده به وجود بیاورید. به‌بیان دیگر، کودکتان باید به شما اعتماد داشته باشد و بدون واهمه، تجربه‌های ناخوشایندش را با شما در میان بگذارد. اگر هرچه سریع‌تر به وجود مشکلات پی ببرید، امکان آنکه از بروز اتفاق‌های ناخوشایند پیشگیری کنید بیشتر خواهد شد.
و در آخر
نظر شما چیست؟ فکر می‌کنید استفاده افراطی از فضای مجازی به چه شکل‌های دیگری زندگی کودکان را تهدید می‌کند و چه آسیب‌هایی برای آنها خواهد داشت؟ راهکاری هم برای مقابله با این آسیب‌ها دارید؟ تا به حال درباره آنچه در این مطلب ذکر شد تجربه‌ای داشته‌اید؟ در قسمت دیدگاه‌ها می‌توانید با ما و خوانندگان مطلب از نظرها و تجربه‌های خود بگویید.
مطالب پیشنهادی :
اولین نفری باشید که نظر میدهید.